Trwamy w szczególnym czasie zadumy nad tymi, którzy odeszli od nas na drugą stronę życia. Wspominamy wspólne z nimi spotkania, rozmowy, przywołujemy ich osiągnięcia odnotowane w życiu osobistym i zawodowym. To dobra tradycja związana z liturgicznym wspomnieniem wszystkich wiernych zmarłych, bo pamięć jest wdzięcznością serca.
W perspektywie duchowej wdzięczności za niezwykłe dokonania na polu nauki, obrony prawdy historycznej, promowanie narodowych bohaterów, widzieć należy inicjatywę wydania w ramach dodatku do listopadowego numeru magazynu „wSieci Historii” filmu poświęconego prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej prof. dr. hab. Januszowi Kurtyce.
Bogatą biografią tego niezwykle pracowitego człowieka można by obdzielić co najmniej kilka osób. Naukową aktywnością odznaczał się już w czasie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Wówczas zaangażował się także w działalność opozycyjną w NZS, budując także struktury tej organizacji w podziemiu. Przez wiele lat działał w NSZZ „Solidarność” w Polskiej Akademii Nauk. W 1995 r. obronił doktorat, następnie w 2000 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego. Prowadził wykłady w Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu oraz Wyższej Szkole Filozoficzno – Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie. Po utworzeniu Instytutu Pamięci Narodowej został pierwszym dyrektorem oddziału w Krakowie. W kwietniu 2005 r. Kolegium IPN zarekomendowało go na funkcje prezesa Instytutu. Formalnie funkcję tę objął 29 XII 2005 r., kiedy to złożył ślubowanie przed izbą niższą polskiego parlamentu.
Stał się odtąd osobą publicznie znaną. Jego odwaga i bezkompromisowość pozwoliła w kolejnych latach na przyspieszenie wielu badań prowadzonych przez IPN, zaaktywizowanie Biura Edukacji Publicznej IPN (liczne wystawy, publikacje, konkursy dla młodzieży, szkolenia dla nauczycieli, materiały dydaktyczne, konferencje i sesje naukowe itd.). Z inicjatywy prezesa Kurtyki instytut podjął się stworzenia portali internetowych popularyzujących wiedze z historii Polski w XX w. (m.in. stworzenie portali tematycznych poświęconych wydarzeniom Czerwca ‘56, Marca ‘68, przemianom 1989 r., rocznicy wybuchu II wojny światowej, kulturze niezależnej w PRL, „Solidarności”, zbrodni stanu wojennego, a także bohaterom polskiej historii najnowszej: rtm. Witoldowi Pileckiemu, Stefanowi Korbońskiemu, ks. Jerzemu Popiełuszce). Starał się przywrócić należyte miejsce na kartach historii żołnierzy konspiracji niepodległościowej po II wojnie światowej, nazywanych dzisiaj często „Żołnierzami Wyklętymi”.
Janusz Kurtyka w bezkompromisowym dążeniu do prawdy nie poddawał się politycznym naciskom i nie pozwalał, by polityczna poprawność ograniczała niezależność Instytutu i krępowała wolność prowadzenia pracy naukowej. W telewizyjnych i prasowych wywiadach wbrew poprawności politycznej nazywał po imieniu zbrodniarzy okresu PRL, przypominał o partyjnych karierach wielu dzisiejszych celebrytów i polityków. Zlecał poszczególnym oddziałom prowadzenie badań na temat trudnych kart dziejów opozycji. Nie ulegał kierowanym pod adresem IPN groźbom zwłaszcza w związku z publikacją książki Sławomira Cenckiewicza i Piotra Gontarczyka SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii, broniąc rzetelności badaczy i dopuszczając do dyskursu naukowego wynik ich wieloletniej pracy. W tym szczególnym przypadku wykazał się niezwykła determinacją. Za swoją postawę był wielokrotnie krytykowany, zwłaszcza przez lewicę i obecnych decydentów, nie w sposób merytoryczny, ale wyraźnie z pobudek politycznych.
Janusz Kurtyka starał się nagradzać ciężką pracę na rzecz promowania historii Polski. Z jego inicjatywy powstała Nagroda Prezesa IPN - Kustosz Pamięci Narodowej im. Grzegorza Jakubowskiego, która została ustanowiona przez prezesa Instytutu prof. Leona Kieresa w lipcu 2002 r. Jest ona przyznawana za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989, jak również za działalność społeczną zbieżną z ustawowymi zadaniami IPN. W poszczególnych oddziałach lokalnych corocznie przydzielane są natomiast medale „Świadek Historii”.
Prezes IPN zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r., jako członek polskiej delegacji udającej się na czele z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim wraz z Małżonką Marią Kaczyńską na uroczystości rocznicowe w Katyniu.
ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz